बुटवल तथा भैरहवाबासीहरूको लागि चाडबाड आउनै लाग्दा किनमेल गर्न जाने बजार भनेकै नेपाल–भारत बोर्डरमा रहेको सुनौली बजार हो । नेपाली बजारमा भन्दा सस्तो मूल्यमा सामान पाईने भएपछि सिमावर्ती भारतीय बजार सुनौलीमा नेपालीहरू किनमेल गर्न जाने गर्दछन् । नेपालको बुटवल र भैरहवा बजारमा सामानको भाउ महंगो भएपछि उपभोक्ताहरू किनमेलका लागि भारतीय बजारतर्फ आकर्षित भएका हुन् ।
नेपाली ग्राहकहरू अत्याधिक मात्रामा गएपछि भारतको सुनौली बजार भीडभाडमय बन्ने गर्छ, तर नेपालतर्फको भैरहवा बजार भने दशैंको बेलामा पनि सुनसान देखिन्छ । सुनौलीबाट किरानाका सामान र कुर्ता सारीहरू ल्याएर बुटवलका किराना पसल र फेन्सीहरूमा बेचेर गुजारा टार्नेहरूको संख्या पनि धेरै नै छ ।
नेपालतर्फको बजारमा चाडबाडका बेला अत्याधिक कालाबजारी र मिसावट हुने हुँदा भारतीय बजारतर्फ किनमेल गर्न उपयुक्त देखिएको ग्राहकहरूले बताउने गरेका छन् ।
सुनौली मात्र नभई ८ किलोमिटर टाढाको नौतनवा बजारसम्म नेपाली उपभोक्ताहरू सामान खरिदका लागि पुग्ने गरेका छन् । चिनी आयातमा रोक लगाएसँगै नेपालतर्फ भाउ बढेका कारण पनि नेपालीहरू भारतीय बजारमा किनमेलका लागि जाने गरेका छन् । चिनी सस्तो भएपनि सुनौलीका व्यापारीले पनि अन्य सामानमा नेपाली ग्राहकलाई ठग्ने गरेको गुनासो भने बढिरहेको छ ।
सुनौलीबाट सामान खरिद गर्नेहरूको संख्या बढेसँगै बुटवल, भैरहवाका बजारहरू सुक्दै जान थालेको गुनासो आएपछि केही समययता सरकारले सयभन्दा माथिको सामान खरिद गरेमा भन्सार काट्ने सूचना जारी गरेको थियो । सूचना प्रकाशित भएपछि केही समयसम्म सुनौली बजार ठप्प जस्तै भयो । बजार ठप्पा भएपछि व्यापारीहरूले आन्दोलनसमेत गरेका थिए । धेरैजसो नेपाली व्यापारीहरूले अवैद्यबाटो हुँदै सामान ओसारपसार गरेको पनि देखियो भने ठूलाठूला व्यापारीहरूले प्रहरीकै मिलेमतोमा खुलेआम सामान ओसारपसार गरेको पाइएको जानकारहरु बताउछन् । केही दिनअघि प्रहरीको गाडीमा भारतबाट खाद्यान्न तथा अन्य सामानहरू नेपाल ल्याउदै गरेको भिडियो एकजना पत्रकारले सामाजिक सञ्जालमा हालेका थिए । ती पत्रकारले गाडी रोकेर लाइभ प्रसारण गरेता पनि प्रहरीको गाडी हुनाले कारबाही कसले गर्ने ? कमेन्टमा गाली गर्नु बाहेक केही भएन ।
वास्तवमा सुनौलीबाट सामान खरिद रोक्न सरकारले भन्सारमा कडाई गर्नु नेपाली बजार बिस्तार बढाउनु हो । तर यसले गर्दा झन् बजार खस्किदै गईरहेको छ । सरकारी गाडी दुरूपयोग गरेर सुनौलीबाट सामान ओसारपसार हुन्छ । उनीहरूलाई भन्सार लाग्दैन, तर सुनौलीबाट सामान ल्याएर नेपालमा बेचेर गुजारा गर्ने गरिबहरूको लागि धेरै मुस्किल पर्न गईरहेको छ ।
दशै नजिकिँदै गएपछि उपभोक्ताहरू सुनौलीमा भिडभाड हुन थालेपछि नाकामा कडाई हुन थालेको छ । तीनसय पर्ने कपडाको १ सय ५० रूपैया भन्सार तिरेको एकजना उपभोक्ताले बताईन् । उनको भनाइअनुसार नाकाका कर्मचारीहरूले चिनजानकाहरूलाई नरोक्ने र अन्यलाई रोकी सामान खोतलेर भन्सार तिराएको पाइएको छ ।
नेपाली बजारमा सस्तो मूल्यमा सेल लगाएपनि त्यो सामानहरू पुरानो र काम नलाग्ने हुन्छन् । सरकारले जस्तो नीति नियम तथा प्रक्रिया अपनाए पनि गरीबको लागि ज्यादै तनावपूर्ण नै हुनेछ ।
नाकाका कर्मचारीकै मिलेमतोमा दिनहुँ सामानहरू ओसारपसार भईरहेका छन् भने सानासाना तथा घरायसी सामान किन्न जाने उपभोक्ताहरूबाट भन्सार उठाएर सरकारले अन्याय गरिरहेका छन् । एक उपभोक्ताले भने, ‘साँच्चै कडाई गर्ने हो भने पुरै ठप्प गर्नुपर्याे होईन भने रू. तीनसय पर्ने सामानको १सय ५० रूपैया भन्सार लिन बन्द गर्नुपर्याे । जहाँ पनि चिनजान भएकालाई केही नगनर्,े तर गरिब निमुखाहरू कारबाहिमा पर्ने संस्कारले गर्दा जति कडाई भएतापनि केही सुधार हुनेवाला छैन ।’