मातृभाषा साहित्य उत्सवमा भाषाविद् डा. धिमाल आउँदै, १९ भाषाका गीतहरू प्रस्तुत हुँदै

लन्डन । बेलायतमा हुन लागिरहेको मातृभाषा साहित्य उत्सवमा यसपटक अल्पसंख्यक समुदायको पनि विशेष सहभागिता रहने भएको छ । ठूला जनसंख्यामा रहेका जातीय समूहसँगै अल्पसंख्यक समुदायको पहिचानलाई समेत सम्बोधन गर्न उत्सवमा विशेष सहभागिता रहन लागेको हो ।

बेलायतमा यहीँ आउँदो शनिबार २३ औँ अन्तर्राष्ट्रिय मातृभाषा दिवसका अवसर पारेर विश्व नेपाली साहित्य महासंघ, दक्षिण यूके र पश्चिम यूकेले संयुक्त रूपमा मातृभाषा साहित्य उत्सव आयोजना गरिरहेको छ । दोस्रो पटक हुन लागिरहेको उत्सवको सहआयोजकहरूमा आदिवासी जनजाति साहित्यकार÷लेखक महासंघ यूके र प्रवासी साहित्य समाज रहेका छन् । बेलायतमा पहिलोपटक सन् २०२१ बाट बहुभाषिक साहित्य गोष्ठी सुरु भएको हो ।

भर्चुअल रूपमा हुने उत्सवमा पूर्वी तराईमा रहेका आदिवासी समुदायको प्रतिनिधित्व गर्दै डा. सोम बहादुर धिमाल प्रमुख वक्ता एवम् अतिथिका रूपमा उपस्थित हुन लागेको अयोजक विनेसाम पश्चिम यूकेका अध्यक्ष लालसुन्दर राईले बताए । उनले मातृभाषाको विकासमा साहित्य, शिक्षा र पत्रकारितामा लामो समयदेखि योगदान दिएको व्यक्तित्व र अल्पसंख्यक समुदायको प्रतिनिधित्व हुने कारण डा. धिमाललाई उत्सवको मुुख्य अतिथिका रूपमा डाकेको उनले जनाए । डा.सोमबहादुर आदिवासी धिमाल समुदायमै विद्याविारिधि गर्ने पहिलो व्यक्ति हुन् । मोरङको पथरीशनिश्चरे नगरपालिका घर भएका धिमालले सन् २०१८ मा आइएफटिएस कलेज जर्मनी र युनिभर्सिटी अफ अमेरिकाबाट ‘धिमाल भाषा र संस्कृतिको सम्बन्धको अन्वेषण’ शीर्षकमा पीएचडी उपाधि हासिल गरेका हुन् । उनले समाजशास्त्र र अंग्रेजी गरेर दुई विषयमा स्नाताकोत्तर समेत गरेका छन् । १३ पुस्तक लेखिसकेका धिमाल गोरखापत्र दैनिकमा धिमाल भाषा पृष्ठका सम्पादक समेत हुन् । कार्यक्रममा विश्व नेपाली साहित्य महासंघका अध्यक्ष सुरेन्द्र लिम्बु परदेशीको समेत विशेष उपस्थिति रहनेछ । सन् २००० देखि संयुक्त राष्ट्र संघको साँस्कृतिक निकाय यूनेस्केको आह्वानमा प्रत्येक वर्ष फेब्रुअरी २१ तारिखलाई विश्व मातृभाषा दिवसका रूपमा मनाउन थालिएको हो । विश्वमा ७,१३९ भाषाहरू अस्तित्वमा रहेका छन् । नेपालमा भाषा आयोगले १३१ भाषाहरूको पहिचान गरेको तथ्याङ्क छ ।

Advertisement

यसैगरी, साहित्य उत्सवको तयारी अन्तिम चरणमा पुगेको भन्दै बहुभाषिक गीत वाचन कार्यक्रममा १९ भाषाका साढे तीन दर्जन बढी गीतकारहरूले नाम दर्ता गराएको उत्सव संयोजक अमित थेवेले जनाए । उनले बेलायत, नेपाल, हङकङ, दक्षिण कोरियाबाट साढे तीन दर्जन बढी गीतकारहरू सहभागी हुने बताए । यसपटक उत्सवमा तमु(गुरूङ), शेर्पा, नेवारी, मगर, याक्थुङ लिम्बु, याक्खा, सिङ्सावा÷भोटिया, सुनुवार, बान्तावा राई, चाम्लिङ राई, थुलुङ, तामाङ र थारू भाषाबाट गीत आएका छन् । त्यसैगरी, धिमाल, आठपहरीया, खस(डोटेली), लोहोरूङ राई, वाम्बुले राई र छन्त्याल मातृभाषामा समेत सर्जकहरूले आफ्नो रचना प्रस्तुत गर्नेछन् ।

उक्त अवसरमा इतिहास र खोजमूलक विषयवस्तुमा आधारित एक पुस्तकको समेत लोकार्पण हुनेछ । गत फेब्रुअरी ३ मा औपचारिक रूपमा विमोचन भइसकेको अर्जुनबाबु माबुहाङ र अमित थेबे मिहाङद्वदारा लिखित ‘सिरिजङ्गा, फाल्गुनन्द र इमानसिङ चेम्जोङका लेखोट’ पुस्तक बेलायत र अन्य प्रवासी मुलुकहरूका लागि पुनः खुल्ला हुन लागेको हो । पुस्तकउपर समीक्षकले बोल्ने कार्यक्रम पनि राखिएको छ । लेखक माबुहाङ तेह्रथुमको लालीगुराँस नगरपालिकका मेयर हुन् । उनी याक्थुङ मुन्धुम र इतिहासका अध्येता र विज्ञ समेत हुन् । अर्का लेखक थेवे विश्व नेपाली साहित्य महासंघ दक्षिण यूकेका सचिव र आदिवासी जनजाति साहित्यकार लेखक महासंघ यूकेका संयोजक हुन् । डेढ दर्जन बढी संघसंस्थाका पदाधिकारी रहेका उनी दुई दशकयता साहित्य, पत्रकारिता, राजनीतिसँगसँगै साँस्कृतिक अभियानमा सक्रिय छन् ।